Giehtaruohttasa meahcceguovllu dikšun- ja geavahanplána

Meahcceguovlolága (62/1991) mielde Meahciráđđehus lea dahkan Giehtaruohttasa meahcceguovllu dikšun- ja geavahanplána, mainna geahččalit seailluhit guovllu meahcceguovloiešlági, dorvvastit luondduealáhusaid ja dorvvastit sámekultuvrra ja ovddidit luonddu máŋggabealat anu ja dan vejolašvuođaid.

Meahcceguovllu dikšuma ja geavaheami čuovvuma várás árvaluvvo bissovaš proseassa bissovažžan oaivvilduvvon mearrádusaid sadjái. Dát oaivvilda dan, ahte plána galgá sáhttit dárkkistit 10–15 jagi gaskkaid dahje dávjjitge, ja dát dárkkisteapmi galgá dáhpáhuvvat oassálasti plánema prinsihpa vuođul. Goittotge plána váldoprinsihpat leat oaivvilduvvon nu bissovaš mearrádussan go vejolaš.

Giehtaruohttasa meahcceguovlu lea Suoma nubbin stuorámus lágasmearriduvvon meahcce­guovlu, man viidodat lea lagabui 220 000 hektára. Sihke luonddu ja kultuvrra dáfus Giehtaruohtas lea áidnalunddot oassi Suomas. Meahcceguovllu oarjedavágeaži stuorraduoddarat leat Suomas áidna guovlu, mii gullá Skandinávia váriid čáhcejuohkamii, Giellasa-váriide. Measta buot Suoma badjel 1 000 mehtera allosaš duottaralážat leat Giehtaruohttasa meahcceguovllus.

Lustageavaheapmi lea Giehtaruohttasa meahcceguovllu nuoramus eanangeavahanhápmi, muhto eará meahcceguovlluid ektui vánddardeaddjit ”gávdne” Giehtaruohttasa meahcceguovllu juo viehka árrat. Dasa lassin Giehtaruohttasa meahcceguovlu lea vánddardeddjiid ja mátkkálaččaid gaskkas bivnnuheamos Suoma lágasmearriduvvon meahcceguovlluin, dasgo dohko dahkkojuvvojit jahkásaččat duháhat gallestallamat.Giehtaruohttasa meahcceguovllus lea okta geasiáigásaš merkejuvvon vánddardanjohtolat, Kalohttageinnodat, man ollesguhkkodat lea 800 km. Meahcceguovllu siste dát johtolat manná sullii 40 km. Heahtás Gilbbesjávrái manni 180 km:a guhkkosaš mohtorgielkávuojáhat manná meahcceguovllu siste sullii 50 km. Nubbi 40 km:a guhkkosaš merkejuvvon mohtorgielkávuojáhat manná Sáreguoikkas Ávžžášjávrái.

Giehtaruohttasa meahcceguovllus eai leat geainnut, muhto dat ii leat buiga meahccci. Meahcceguovllu siste lea Ávžžášjávrri giláš, gos muhtun bearrašat ásset ainge measta birra jagi. Dasa lassin guovllus leat bálgosa guođohanbáikkit ja doarjjabáikkit boazodoallu ja eará luondduealáhusaid dárbbuide. Priváhtaeatnamat eai leat guovllu siste.

Giehtaruohttasa meahcceguovlu gullá ollásit Giehtaruohttasa bálgosa boazoguohtonguvlui.

Meahcceguovllu stuorámus jávrriin guolástit ruovttudárbbuide. Dasa lassin guolástus lea mearkkašahtti oassi ealáhusollisvuođas guovllu luondduealáhusbargiide.

Meahccebivdu lea oassi báikkálaš eallinvuogis ja kultuvrras. Rievssat lea áidna eanaloddi, mii bivdojuvvo ja dan bivdet maiddái árbevirolaš vuogi mielde gárdumiin.